عوارض دیابت به دو دسته میکرو واسکولار و ماکرو واسکولار تقسیم می شوند.
عوارض میکرو واسکولار شامل رتینوپاتی، نفروپاتی و نوروپاتی است.
عوارض ماکرو واسکولار بیشتر به صورت مشکلات کاردیوواسکولار (عروقی آترواسکلروتیک و نارسایی قلبی) می باشد.
۱- عوارض میکروواسکولار:
این عوارض ناشی از آسیب به مویرگ ها و عروق کوچک هستند و شامل موارد زیر می شوند:
۱-۱: رتینوپاتی دیابتی:
این بیماری علت اصلی نابینایی در بزرگسالان ۲۰-۷۴ ساله است.
حدود ۳۰% مبتلایان به دیابت نوع ۲ در زمان تشخصی درجاتی از رتینوپاتی دارند.
پاتوفیزیولوژی: هیپرگلیسمی باعث تخریب سلول های اندوتلیال، افزایش نفوذپذیری عروق و تشکیل میکروآنوریسم می شود.
انواع رتینوپاتی:
الف- غیرپرولیفراتیو: نشت عروقی، ادم ماکولا
ب- پرولیفراتیو: رشد عروق جدید و خطر خونریزی زجاجیه
درمان:
- کنترل دقیق قند خون(A1C<7%)
- تزریق ضد VEGF(مثل رانبیزوماب)
- لیزرتراپی(فوتوکوآگولاسیون)
۱-۲- نفروپاتی دیابتی:
اپیدمیولوژی: ۴۰% بیماران دیابتی نوع ۱ و ۳۰-۲۰% نوع ۲ مبتلا می شوند.
پاتوفیزیولوژی: هیپرگلیسمی منجر به گلومرولواسکلروز و افزایش فشار داخل گلومرولی می شود.
مراحل:
- میکروآلبومینوری(۳۰۰-۳۰ میلی گرم در روز)
- ماکروآلبومینوری(>300 میلی گرم در روز)
- نارسایی کلیه(ESRD)
درمان:
- مهارکننده های ACE یا ARB (کاهش پروتیینوری)
- SGL2-I(کاهش پیشرفت بیماری)
- کنترل فشار خون(کمتر از ۱۳۰/۸۰)
۱-۳- نوروپاتی دیابتی:
انواع:
الف- نورپاتی محیطی(گزگز، درد، بی حسی پاها)
ب- نوروپاتی اتونوم(اختلال گوارشی، افت فشار خون وضعیتی)
درمان:
- کنترل قند(A1C<7)
- داروهای ضد درد(دولوکستین، پره گابالین)
- مراقبت از پا برای جلوگیری از زخم دیابتی
۲- عوارض ماکروواسکولار:
این عوارض ناشی از آترواسکلروز تسریع شده در عروق بزرگ هستند و شامل:
۱-۱- بیمار عروق کرونر(CAD):
اپیدمیولوژی: بیماران مبتلا به دیابت ۴-۲ برابر بیشتر در معرض خطر سکته قلبی هستند.
پاتوفیزیولوژی: دیس لیپیدمی، التهاب و استرس اکسیداتیو باعث تشکیل پلاک های آترواسکلروتیک می شوند.
درمان:
- استاتین(هدف LDL<70 در بیماران پرخطر)
- آسپرین(در بیماران با ریسک بالا)
- کنترل فشا رخون و قند
۲-۲ سکته مغزی(Stroke):
خطر نسبی: ۲-۱/۵ برابر افراد غیر دیابتی
پیشگیری: کنترل فشار خون و استفاده از استاتین ها
۲-۳- بیماری عروق محیطی(PAD):
علائم: لنگش متناوب، زخم های ایسکمیک پا
درمان:
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- مداخلات اندوواسکولار در موارد شدید
روشهای پیشگیری از بروز عوارض:
- کنترل قند (A1C<7 برای اکثر بیماران)
- کنترل فشار خون(<130/80)
- کنترل لیپید(تحویز استاتین برای تمام مبتلایان به دیابت با ریسک بالا)
اهداف LDL:
ریسک بالا: <70
ریسک بسیار بالا:<55
- پیشگیری از ترومبوآمبولی(آسپرین در بیماران با سابقه CVD)
- غربالگری منظم
رتینوپاتی: معاینه سالیانه ته چشم
نفروپاتی: بررسی سالیانه میکروآلبومینوری
نوروپاتی: معاینه سالیانه پاها